Klasyczne brzmienie pociągów - kolej w muzyce symfonicznej

[cluzo]

Artur Honegger - Pacific 231
Artur Honegger - Pacific 231
Artur Honegger (1892-1955)
Kompozytor szwajcarski, który większą część życia spędził we Francji. Jako 20-letni adept kompozycji dojeżdżał raz w tygodniu pociągiem z rodzinnego Hawru do Paryża. Wtedy zrodziła się w nim fascynacja kolejnictwem. Po 10 latach pisze utwór, któremu daje tytuł "Pacific 231" (1923). W przedmowie do partytury kompozytor mówi o "spokojnym nabieraniu oddechu przy postoju", o "wysiłku przy nabieraniu rozpędu", o "lirycznej kumulacji", którą lokomotywa osiąga przy najszybszych obrotach kół.
Podziękowania dla Mietka Gmaja, który wyszperał utworek i opatrzył opisem.


Eduard Strauss - Bahn Frei op. 45
The Royal Philarmonic Orchestra - Bahn frei, polka galop
Eduard Strauss - Bahn Frei - Polka-schnell, op. 45
Eduard Strauss (1835 - 1916)
Austriacki kompozytor. Razem z ojcem Johannem Straussem i braćmi Johannem Straussem II i Josefem Straussem tworzył muzyczną "dynastię" Straussów, kształtującą przez większość XIX wieku muzyczny świat Wiednia, a co za tym idzie ? świata. Posiadał własny styl, indywidualny, raczej nie konkurencyjny w stosunku do prac jego braci i innych jemu współczesnych kompozytorów. Uznawany za twórcę głównie muzyki tanecznej, zawsze pozostawał w cieniu swoich starszych braci.
Był twórcą głównie szybkich polek z niemiecka nazywanych: "polka-schnell". Wśród bardziej popularnych jego dzieł należących do tego gatunku są: Bahn Frei op. 45, Ausser Rand und Band op.168, i Ohne Bremse op. 238.

[Karol]

Nigel Hess - Stephenson's Rocket
>>>POSŁUCHAJ<<<

Siedmiominutowa uwertura na symfoniczną orkiestrę dętą. Nawiązuje do początków istnienia kolei i najsłynniejszej lokomotywy parowej wszech czasów - Rakiety, której twórcą był George Stephenson. Słuchając utworu można poczuć niezwykłą atmosferę, jaka panowała w dniu inauguracji parowozu, 16 października 1829 roku.

"Rakieta" została zaprojektowana i zbudowana, by współzawodniczyć w konkursie Rainhill Trials, mającym wyłonić lokomotywę dla kolei Liverpool & Manchester. Maszyny wszystkich uczestników uległy uszkodzeniu, tak że trudno mówić o prawdziwym zwycięstwie, jednakże "Rakieta" spełniła kluczowe wymaganie konkursu, pokonując odcinek 90 km w pełnym obciążeniu i przy zadowalającym zużyciu paliwa. Ważący 4 tony parowóz o mocy 13 KM osiągnął prędkość maksymalną 48 km/h.


Nigel Hess (1953- ): brytyjski kompozytor, autor ścieżek dźwiękowych do licznych filmów i przedstawień teatralnych. Tworzy także muzykę koncertową, szczególnie na symfoniczne orkiestry dęte.


Robert W. Smith - The Great Locomotive Chase
>>>POSŁUCHAJ<<<

"The great locomotive chase", czyli wielki pościg lokomotyw, to utwór inspirowany wydarzeniami, jakie miały miejsce 12 kwietnia 1862 roku na północnych obszarach stanu Georgia w czasie amerykańskiej wojny secesyjnej. Muzyka ta doskonale oddaje emocje towarzyszące wielkiemu pościgowi. Jest pełna fascynujących efektów dźwiękowych, przenoszących słuchacza w centrum tamtych wydarzeń. Możesz nawet poczuć dym z komina parowozu...

Grupa ochotników z armii Unii uprowadziła konfederacki parowóz z tendrem i kilkoma wagonami, mając zamiar dokonać zniszczeń na ważnej linii kolejowej Western & Atlantic (W&A), operującej na odcinku pomiędzy Atlantą w stanie Georgia a Chattanoogą w stanie Tennessee. Dywersanci byli ścigani przez inne parowozy i na koniec ujęci. Kilku z nich zostało skazanych i powieszonych pod zarzutem uprawiania szpiegostwa i dywersji. Większość znalazła się jednak wśród pierwszych kawalerów odznaczenia Medal of Honor.


Robert W. Smith (1958- ): amerykański kompozytor, aranżer oraz wykładowca w akademiach muzycznych. Tworzy przede wszystkim muzykę orkiestrową. Jest autorem ponad 600 utworów, w tym trzech symfonii.

[Karol]

W programie Koncertu Noworocznego, który odbył się 1 stycznia 2012 roku w słynnej Złotej Sali wiedeńskiego Musikverein, pojawił się warty uwagi akcent kolejowy.

Koncerty Noworoczne w Wiedniu to długoletnia tradycja. Są transmitowane za pośrednictwem telewizji do ponad 50 krajów świata. Prezentowany repertuar obraca się wokół twórczości rodziny Straussów. Pojawia się także muzyka innych autorów z epoki.

W tym roku filharmonicy wiedeńscy, pod dyrekcją Mariss'a Jansons'a (Łotwa), zagrali m.in. utwór duńskiego kompozytora Hansa Christiana Lumbye, zatytułowany "Kopenhagener Eisenbahn Dampf Galopp" ("Kopenhaski galop koleją parową").

Orkiestra użyła kilku specjalnych instrumentów, imitujących dźwięki wydawane przez parowóz. Część muzyków ubrała nawet kolejarskie czapki. W transmisji telewizyjnej z koncertu, w trakcie grania utworu, pojawiają się przebitki pokazujące wąskotorową kolejkę zębatą "Achensee", malowniczo położoną w tyrolskich Alpach.

Achenseebahn

>>>POSŁUCHAJ i OBEJRZYJ fragment koncertu<<<

Mariss Jansons (1943- )
Hans Christian Lumbye (1810?1874)

[cluzo]

A gdyby tak wstawić fortepian do wagonu - jechać i grać Chopina, Bacha, Mozarta czy Szymanowskiego... Nie jest to kolejowa muzyka, lecz rozbrzmiewająca w pociągu jadącym z Budapesztu przez Zakopane, Warszawę, Paryż do Lizbony staje się muzyką drogi, o której niesamowicie opowiada polski pianista Piotr Anderszewski w dokumentalnym filmie "Podróżujący fortepian".